Thủy ngân (Hg) là một trong những kim loại nặng nguy hiểm nhất đối với sức khỏe con người. Dù được sử dụng phổ biến trong công nghiệp và y học trước đây, nhưng hiện nay, các tổ chức y tế khuyến cáo hạn chế tối đa tiếp xúc với thủy ngân, bởi khả năng tích tụ và gây tổn thương lâu dài cho hệ thần kinh, tim mạch, gan, thận và cả thai nhi.

Vậy hấp thụ hàm lượng bao nhiêu sẽ bị nhiễm độc thủy ngân? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp câu trả lời cụ thể, giúp bạn nhận diện nguy cơ, phòng bệnh từ sớm theo hướng chủ động, khoa học và bền vững.

1. Thủy ngân là gì và có những dạng nào?
Trước khi biết hấp thụ bao nhiêu thì gây độc, ta cần hiểu thủy ngân tồn tại ở 3 dạng chính:

Thủy ngân nguyên tố (Hg0): Thường thấy trong nhiệt kế, bóng đèn huỳnh quang. Dễ bay hơi, khi hít vào phổi có thể thấm vào máu và tích lũy trong não.

Thủy ngân vô cơ (Hg2+): Gặp trong một số hợp chất như mercuric chloride. Độc với thận, đường tiêu hóa.

Thủy ngân hữu cơ (như methylmercury): Chủ yếu có trong cá biển, hải sản, dễ tích tụ trong cơ thể người qua đường ăn uống.

2. Hấp thụ hàm lượng bao nhiêu sẽ bị nhiễm độc thủy ngân?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), ngưỡng an toàn về tiêu thụ thủy ngân được khuyến nghị như sau:

✔️ Đối với methylmercury (qua ăn uống):
Ngưỡng an toàn của WHO: 1,6 microgram (μg)/kg trọng lượng cơ thể mỗi tuần.

Ngưỡng của EPA (Mỹ): 0,1 μg/kg/ngày.

Ví dụ: Một người nặng 60kg chỉ nên hấp thụ tối đa 6μg thủy ngân hữu cơ mỗi ngày, tương đương với khoảng 1-2 phần cá biển chứa thủy ngân thấp mỗi tuần.

✔️ Đối với hơi thủy ngân (hít phải):
Theo OSHA (Cơ quan Quản lý An toàn Lao động Mỹ), giới hạn tiếp xúc nghề nghiệp:

0,1 mg/m³ không khí trong 8 giờ làm việc.

Nếu vượt ngưỡng này trong thời gian dài, nguy cơ nhiễm độc thủy ngân mạn tính sẽ tăng cao.

3. Cơ chế nhiễm độc và tích tụ thủy ngân trong cơ thể
Khi hấp thụ quá mức, thủy ngân sẽ:

Gắn vào enzym và màng tế bào, làm rối loạn chức năng chuyển hóa.

Tích tụ trong mô thần kinh, gan, thận, đặc biệt khó đào thải.

Ảnh hưởng đến thai nhi thông qua nhau thai nếu mẹ bầu ăn cá chứa nhiều methylmercury.

Nguy hiểm hơn, thủy ngân không phát độc ngay mà âm thầm tích lũy, gây tổn thương từ từ – đúng với quan điểm y học cổ truyền: “Bệnh từ miệng mà vào, họa từ tích lũy mà ra.”

4. Biểu hiện nhiễm độc thủy ngân: Nhẹ đến nặng
❗ Triệu chứng sớm (nhiễm thấp):
Mệt mỏi, mất ngủ, dễ kích thích.

Run nhẹ ở tay, nói chậm.

Giảm trí nhớ, khó tập trung.

Miệng có vị kim loại.

❗ Nhiễm độc thủy ngân mạn tính:
Run tay rõ rệt, yếu cơ.

Rối loạn hành vi, trầm cảm.

Viêm lợi, hôi miệng, rụng răng.

Suy giảm chức năng thận, gan.

❗ Ở trẻ nhỏ hoặc thai nhi:
Chậm phát triển trí tuệ.

Giảm khả năng ngôn ngữ.

Rối loạn vận động, tăng động.

5. Những đối tượng dễ bị vượt ngưỡng thủy ngân
Hiểu rõ hấp thụ hàm lượng bao nhiêu sẽ bị nhiễm độc thủy ngân là chưa đủ. Chúng ta cần xác định ai là người có nguy cơ cao, để có biện pháp phòng ngừa sớm.

Nhóm nguy cơ cao gồm:
Phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ.

Người ăn nhiều cá biển lớn như cá kiếm, cá ngừ đại dương, cá mập.

Công nhân ngành công nghiệp điện tử, hóa chất, nha khoa, tái chế pin.

Người sống gần khu khai thác vàng thủ công (sử dụng thủy ngân tách vàng).

Người dùng mỹ phẩm trôi nổi chứa thủy ngân làm trắng da.

6. Làm sao để phòng ngừa nhiễm độc thủy ngân hiệu quả?
✅ Hạn chế thực phẩm có nguy cơ cao:
Tránh ăn cá biển lớn quá 1 lần/tuần.

Ưu tiên cá nhỏ, cá nuôi theo chuẩn an toàn như cá hồi, cá trích, cá mòi.

✅ Tuyệt đối không dùng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc.
✅ Vệ sinh an toàn trong môi trường làm việc tiếp xúc kim loại nặng.
Đeo khẩu trang chuyên dụng.

Không mang quần áo làm việc về nhà.

✅ Thải độc định kỳ bằng thảo dược truyền thống:
Rau mùi, ngò rí: Có khả năng hỗ trợ đào thải kim loại nặng.

Tỏi, nghệ, trà xanh: Chống oxy hóa, bảo vệ gan.

Bổ sung vitamin C, selen, kẽm từ thực phẩm tự nhiên.

Kết luận: Hấp thụ hàm lượng bao nhiêu sẽ bị nhiễm độc thủy ngân?
Như vậy, chỉ cần hấp thụ vượt 0,1μg/kg mỗi ngày (methylmercury) đã tiềm ẩn nguy cơ nhiễm độc, đặc biệt nếu kéo dài. Điều nguy hiểm là nhiều người chưa có kiến thức đầy đủ, vẫn vô tình hấp thụ qua thực phẩm, mỹ phẩm hoặc môi trường mà không hề hay biết.

Giữ sức khỏe không chỉ là “chữa khi có bệnh”, mà cần giữ thân – dưỡng tâm – lựa chọn lối sống thanh sạch, cân bằng và bền vững. Đó chính là tư duy phòng bệnh từ gốc – điều mà cả y học hiện đại và cổ truyền đều đồng thuận.

Bài viết khác cùng Box :